2023_CBS_04262 - Collegebeslissing betreffende de visietekst van het onroerenderfgoedrichtplan voor historische landgoederen

Gelet op het decreet onroerend erfgoed van 12 juli 2013 en latere wijzigingen;

Gelet op actie 1518: Organiseren van/en ondersteuning bij bovenlokale culturele projecten in het kader van erfgoed van het gemeentelijke meerjarenplan, zoals goedgekeurd door de gemeenteraad op 16 december 2019; 

Gelet op de projectnota Onroerenderfgoedrichtplan historische landgoederen van september 2021 van het Agentschap Onroerend Erfgoed, die de aanleiding, beleidscontext, definitie, motivatie, doelstellingen, projectstructuur, projectverloop, impact en verwachtingen van het project vastlegt;

Gelet op de intentieverklaring van de werkgroep van het project, die de hoofddoelstelling en missie van het project vastlegt;

Gelet op de collegebeslissing van 29 november 2021 betreffende de intentieverklaring van het onroerenderfgoedrichtplan voor historische landgoederen; 

Gelet op de berichtgeving van Agentschap van Onroerend Erfgoed van 27 september 2023 betreffende de goedkeuring van het  onroerenderfgoedrichtplan historische landgoederen;

Overwegende dat een onroerenderfgoedrichtplan de bedoeling heeft om een beleidsvisie te ontwikkelen die relevant kan zijn voor historische landgoederen in Vlaanderen; dat historische landgoederen betekenisvolle plaatsen zijn met een belangrijke cultuurhistorische, ecologische, sociale en economische waarde die vanuit cultuurhistorisch oogpunt een ruimtelijke samenhang tonen; dat ze dragers zijn van erfgoedwaarden en dus bouwstenen voor de streekidentiteit zijn en kansen bieden tot recreatie, cultuur(historie), kunst, ecologie en biodiversiteit;

Overwegende dat historische landgoederen echter onder druk staan als gevolg van complexe regelgeving, fragmentatie, stedelijke druk, gebrek aan verdienmodellen, klimaatverandering en andere problematieken; dat er nood is aan een overkoepelende beleidsvisie voor de instandhouding en toekomstige ontwikkeling van dit erfgoed;

Overwegende dat de projectdoelstelling zoals vastgelegd in de intentienota bijgevolg als volgt luidt: Met het onroerenderfgoedrichtplan willen we historische landgoederen duurzaam ontwikkelen door vanuit een gedeeld begrip samen te werken aan beleid- en beheergerichte oplossingen voor deze multifunctionele en betekenisvolle plaatsen; dat de visievorming gebeurt binnen dat kader zoals in de intentieverklaring omschreven;

Overwegende dat een onroerenderfgoedrichtplan een vernieuwend instrument is in de erfgoedzorg, dat focust op een langetermijnvisie; dat tot stand komt via samenwerking met alle actoren en in samenwerking met alle betrokken Vlaamse beleidsdomeinen, regionale organisaties en regionale en lokale besturen; dat uitgaat van participatie van de lokale bevolking en het lokaal bestuur; dat toelaat een brede waaier van instrumenten in te zetten die resulteert in een formeel engagement van de partners; dat zich kenmerkt door niveau-overschrijdend denken; dat opereert op een grote schaal, namelijk een volledig thema of gebied; dat erfgoedpatrimonium holistisch benadert;

Overwegende dat het project volgend procesverloop voorziet, dat momenteel de fase goedkeuring feitelijk onroerenderfgoedrichtplan (visietekst met aantal ambities) door de Vlaams minister van Onroerend Erfgoed:

Overwegende dat Agentschap melding maakt van vertraging; 

Overwegende dat de visietekst volgende zeven ambities die Agentschap Onroerend Erfgoed wil nastreven om historische landgoederen te laten floreren:

1. We leveren maatwerk en geven generieke regelgeving een landgoedspecifieke invulling
2. We bevorderen maatschappelijk verantwoord ondernemerschap op historische landgoederen
3. We geven ruimte aan innovatie en ontwikkeling die aansluit bij de ziel van de plek
4. We stimuleren de multifunctionaliteit van historische landgoederen
5. We versterken de eenheid van beheer van historische landgoederen
6. We ondersteunen eigenaren en beheerders in het duurzaam beheer van historische landgoederen
7. We bouwen aan vertrouwen en spreken dezelfde taal;

Overwegende dat de goedkeuring van de visietekst nog niet tot concrete engagementen leidt; 

Overwegende dat het Agentschap Onroerend Erfgoed van de Vlaamse overheid als trekker van het project optreedt en verantwoordelijk is voor het onderzoek, participatietraject, voorbereiden en administratief afhandelen van alle aan het project verbonden documenten;

Overwegende dat er geen financiële middelen gevraagd worden, maar louter het engagement van het lokaal bestuur door deelname aan de projectstuurgroep, het delen van informatie in functie van het onderzoek en communicatie naar de burger indien nodig;

Overwegende dat bijkomend advies werd ingewonnen over de impact van een onroerenderfgoedrichtplan en eventuele erkenning als erfgoedlandschap via een RUP op de gemeentelijke stedenbouwkundige vergunningsvrijheid; dat vanuit het Agentschap Onroerend Erfgoed gesteld werd dat het in eerst instantie de initiatiefnemer is van een RUP (in de meeste gevallen het lokaal bestuur zelf) of een erfgoedlandschap in een RUP wordt opgenomen en welke voorschriften daaraan gekoppeld worden; dat het niet zo is dat een onroerenderfgoedrichtplan automatisch dient te resulteren in de opmaak van een RUP; dat ook vastgestelde ankerplaatsen uit de landschapsatlas omgezet kunnen worden in een erfgoedlandschap via een RUP; dat voor percelen die in een erfgoedlandschap liggen advies gevraagd wordt in volgende vier gevallen (minder dan bij een beschermd cultuurhistorisch landschap): voor gebouwen of constructies die opgenomen zijn in de vastgestelde inventaris van het bouwkundig erfgoed, percelen die in gemengd openruimtegebied met hoge cultuurhistorische waarde liggen, het optrekken van constructies in agrarisch gebied of ruimtelijk kwetsbaar gebied en aanmerkelijk reliëfwijzigingen; dat in een erfgoedlandschap initiatiefnemers een beroep kunnen doen op stimulerende maatregelen voor het beheer van onroerend erfgoed, meer concreet onder de vorm van erfgoed- en onderzoekspremies bij het Agentschap Onroerend Erfgoed;

Overwegende dat het Agentschap Onroerend Erfgoed de validering zo snel mogelijk wil ontvangen;