2021_GR_00190 - Lokaal Energie- en Klimaatpact. Ondertekening. Goedkeuring.

Gelet op de internationale conferentie inzake milieu en ontwikkeling gehouden in Rio de Janeiro in 1992 en het internationaal verdrag van Kyoto van 1997 met betrekking tot het nemen van maatregelen ter bescherming van het klimaat en ter vermindering van de uitstoot van broeikasgassen;

Gelet op de beslissing van de Europese Unie op de Europese raad van oktober 2009, waarmee zij zich eenzijdig ertoe heeft verbonden de uitstoot van broeikasgassen tegen 2050 met 80 tot 95% te reduceren te opzichte van 1990;

Gelet op de lancering door de Europese Commissie van het ‘Burgemeestersconvenant voor klimaat en energie’ om de inspanningen van lokale overheden bij de uitvoering van duurzaam energiebeleid te onderschrijven en ondersteunen; dat lokale overheden een cruciale rol spelen bij het afremmen van de gevolgen van klimaatverandering aangezien 80% van het energieverbruik en de CO₂-uitstoot verband houdt met stedelijke en gemeentelijke activiteiten;

Gelet op het ondertekenen van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen door de federale overheid in New York in 2015 aangaande het engagement om aan de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen te werken;

Gelet op het Vlaams Energie- en Klimaatplan (VEKP) 2021-2030;

Gelet op de nota van de Vlaamse regering van 4 juni 2021 betreffende het goedkeuren van het lokaal energie-en klimaatpact tussen de Vlaamse regering en de Vlaamse steden en gemeenten;

Gelet op de gemeenteraadsbeslissing van 3 juni 2019 betreffende de ondertekening van het Burgemeestersconvenant, waarmee het gemeentebestuur streeft naar 40% CO₂-reductie tegen 2030 en naar klimaatneutraliteit tegen 2050;

Gelet op de collegebeslissing van 5 juli 2021 betreffende de goedkeuring van het ondertekenen van het Lokaal Energie- en Klimaatpact;

Overwegende dat de Vlaamse regering door de goedkeuring van het Lokaal Energie- en Klimaatpact (verder: het Pact) ook de subsidie en de opvolgingswijze ter ondersteuning van de realisatie van de lokale klimaatpactacties en uitvoering van het Pact vastlegt;

Overwegende dat het Pact 4 werven omvat:

1. Werf 1: Laten we een boom opzetten;
2. Werf 2: Verrijk je wijk;
3. Werf 3: Elke buurt deelt en is duurzaam bereikbaar;
4. Werf 4: Water. Het nieuwe goud;

Overwegende dat elke werf bepaalde doelstellingen tegen 2030 heeft; dat deze doelstellingen globale doelstellingen op Vlaams niveau zijn; dat lokale besturen zelf kunnen kiezen op welke werf en doelstelling ze inzetten;

Overwegende dat door ondertekening van het Pact de lokale besturen zich engageren om:

• Het Burgemeestersconvenant 2030 te ondertekenen en uit te werken;
• Een gemiddelde jaarlijkse primaire energiebesparing van minstens 2,09 % te realiseren in hun eigen gebouwen (inclusief technische infrastructuur, exclusief onroerend erfgoed);
• Een reductie van de CO2-uitstoot van hun eigen gebouwen en technische infrastructuur met 40% in 2030 ten opzichte van 2015 te realiseren;
• Tegen ten laatste 2030 de openbare verlichting te verLEDden;
• Het draagvlak voor hernieuwbare energie te verhogen, geen heffing op hernieuwbare energie installaties in te voeren en bestaande, zoals de heffing op pylonen van windmolens, af te bouwen tegen ten laatste 2025;
• Lokale warmte- en sloopbeleidsplannen op te maken;
• Burgers, bedrijven en verenigingen te stimuleren om samen met het lokaal bestuur de concrete en zichtbare streefdoelen uit de 4 werven van het pact te behalen;

Overwegende dat de Vlaamse overheid zich engageert zich om:

• Via het Netwerk Klimaat professionele ondersteuning te bieden aan de lokale besturen, zoals bepaald in het subsidiebesluit en de werkprogramma’s;
• Via andere partners binnen de Vlaamse overheid (bv. VEB met het SURE2050-project voor het publiek patrimonium) lokale besturen projectmatige ondersteuning te bieden;
• Samen met de lokale besturen actief mee te werken aan het elimineren van de mogelijke hindernissen die lokale besturen ondervinden in het realiseren van de ambities binnen dit Pact;
• Haar eigen voorbeeldfunctie in te vullen en relevante actoren te overtuigen om het Pact te ondertekenen; VR 2021 0406 DOC.0617/1TER;
• In samenspraak met het middenveld, onderzoeksinstellingen en de verschillende sectororganisaties de wederzijdse engagementen i.h.k.v. het Pact op te volgen en te stroomlijnen;
• Aan lokale besturen (en/of andere actoren) de beleidsmaatregelen, voorzien door de Vlaamse, Federale en Europese begroting, actief en stelselmatig te promoten die nuttig kunnen zijn om mee de doelstellingen van het Pact te realiseren. Onder potentiële inbreng van de Vlaamse overheid in hoofdstuk 4 van het Pact wordt dit waar mogelijk geconcretiseerd;
• Ter bijkomende ondersteuning van de klimaatpactacties van de gemeenten die het Pact ondertekenen, in een extra jaarlijks budget van 10.000.000 euro, evenals een vast gedeelte van de vrij beschikbare middelen binnen het Vlaams klimaatfonds, te voorzien. Deze budgettaire engagementen kunnen aangepast worden in functie van het algemeen begrotingsbeleid;

Overwegende dat mogelijke klimaatacties worden voorgesteld in een 'catalogus' ter inspiratie; dat aan deze acties ook een indicatieve waarde is gekoppeld; dat de catalogus digitaal ter beschikking zal worden gesteld; dat dit in beheer is van het Agentschap Binnenlands Bestuur;

Overwegende dat de ondertekening uiterlijk 29 oktober 2021 door de gemeenteraad dient te gebeuren; dat dit moet bezorgd worden via het digitaal loket van het Agentschap Binnenlands Bestuur; dat het digitale platform op dit moment nog in ontwikkeling is; dat dit zal toegevoegd worden aan het Loket voor Lokale besturen;

Overwegende dat de subsidie wordt uitgekeerd als trekkingsrecht aan de lokale besturen die het Pact ondertekenen; dat deze subsidie voor 2021, 24.324.010,00 euro bedraagt; dat dit bedrag gebaseerd is op een ondertekening van het Pact door alle Vlaamse gemeenten; dat deze middelen ook in 2022 mogen besteed worden; 

Overwegende dat de middelen als algemene financiering onder de gemeenten verdeeld worden volgens inwonersaantal (80 %) en volgens het aandeel van het Gemeentefonds (20 %); dat dit voor het lokaal bestuur Aalter zou neerkomen op 85.660,94 euro (inwonersaantal) en 11.437,32 euro (Gemeentefonds); dat dit een totale som van 97.098 euro kan bedragen; dat dit budget ten laatste 1 december 2021 wordt bekendgemaakt afhankelijk van het aantal ondertekeningen; dat dit budget uiterlijk wordt uitbetaald op 30 april 2022;

Overwegende dat door het bezorgen van het ondertekende Pact, de pactgemeenten automatisch recht krijgen op de subsidie; dat deze subsidie als algemene werkingssubsidie wordt toegekend;

Overwegende dat de totale uitgaven voor de klimaatacties minstens het dubbele van de verkregen subsidie dienen te bedragen; dat dit het principe volgt van 'een euro voor een euro'; dat deze uitgaven zowel investeringskosten, werkingskosten als personeelskosten kunnen bevatten; dat de uitgaven worden opgevolgd door middel van de jaarrekening; dat hiervoor de specifieke code "ABB-LEKP-2021" zal moeten worden toegepast;

Overwegende dat een jaarlijks opvolgmoment wordt voorzien door een rapportering over de voortgang van de realisaties binnen het Pact; dat dit ten laatste 1 maart 2023 en na voorlegging aan de gemeenteraad wordt bezorgd; dat hiervoor een instrument wordt aangeboden aan alle pactgemeenten;

Overwegende dat er geen echte controle (al dan niet ter plaatse) op de gerealiseerde projecten zal gebeuren; dat de lokale besturen vrij kunnen kiezen op welke manier zij de toegekende middelen kunnen inzetten voor de doelstellingen van het Pact; 

Overwegende dat de impact op het lokaal bestuur als volgt kan omschreven worden:

• Personeel: er is bijkomende inzet nodig van het personeel dat al in dienst is om de lokale klimaatpactacties op te starten en te begeleiden, met eventueel tijdelijk bijkomende versterking met extra personeel;
• Werkingsuitgaven: het pact heeft slechts een marginale weerslag op de lopende uitgaven van de lokale besturen, voor de administratieve begeleiding van de klimaatacties;
• Ontvangsten: als alle lokale besturen het maximum van hun trekkingsrechten opvragen in het jaar 2021, zullen de besturen 24.324.010 euro aan subsidie vanwege de Vlaamse overheid ontvangen (verdeeld à rato van het inwonersaantal en à rato van hun aandeel in het gemeentefonds);
• Conclusie: In het bijgevoegd Lokaal Energie- en Klimaatpact engageren de gemeenten zich een aanzienlijke bijkomende inspanning te doen voor het realiseren van de klimaatdoelstellingen. De gemeenten zijn evenwel niet verplicht om in te stappen in dit ambitieuze Pact;