2021_CBS_00510 - Collegebeslissing betreffende de principiële goedkeuring voor de aanpak van de problematiek naar aanleiding van opduwend wortelgestel van bomen

Gelet op de collegebeslissing van prefusiebestuur Aalter van 17 juli 2017 betreffende het eindrapport “boomadvies Moerstraat” in functie van herstel van het fietspad naar aanleiding van opduwend wortelgestel en schade aan het fietspad;

Gelet op de collegebeslissing van prefusiebestuur Aalter van 30 oktober 2017 betreffende het eindrapport van de visuele boombeoordeling ter hoogte van de bomen in de Brouwerijstraat naar aanleiding van het opduwend wortelgestel en de schade aan het voetpad;

Gelet op de collegebeslissing van 13 mei 2019 betreffende de principiële goedkeuring voor de aanpak van de problematiek schade aan het voetpad in de AL Huxleystraat naar aanleiding van het wortelgestel bomen;

Gelet op de collegebeslissing van 17 februari 2020 betreffende het resultaat van het vitaliteitsonderzoek in de bomen ter hoogte van de Ommegangstraat/ Stuivenberg naar aanleiding van onder andere het opduwend wortelgestel en de schade aan private eigendom;

Gelet op de collegebeslissing van 14 december 2020 betreffende de principiële goedkeuring tot het vellen van de bomen in de Vijverstraat naar aanleiding van schade door het wortelgestel van de bomen aan private eigendom;

Gelet op de vraag van het college naar een globale aanpak voor wat betreft de problematiek aangaande opduwend wortelgestel van de bomen en het preventief vellen van de bomen in de Ommegangstraat/ Stuivenberg en Nieuwstraat op te nemen als proefproject;

Gelet op steeds meer toenemende klachten aangaande schade door wortelopdruk van bomen aan infrastructuur, dit ter hoogte van verschillende locaties;

Overwegende dat dit voornamelijk te wijten is aan verschillende oorzaken zoals de beperkte doorwortelbare ondergrondse ruimte, sterke bodemverdichting of een verkeerde bomenkeuze; 

Overwegende dat wortelopdruk een gevolg is van diktegroei van de stam en gestelwortels; dat wortels weinig kracht hebben in de lengterichting zodat de schade sterk vermindert naarmate de afstand van de boom tot de verhardingen groter is; dat dit vaak pas tot uiting komt wanneer bomen in het volwassen stadium komen waarbij wortels op zoek gaan naar nieuwe voedselbronnen;

Overwegende dat de standplaatsvoorwaarden in verstedelijkt gebied vaak ongunstig zijn vanwege een te kleine boomspiegel, onvoldoende onder- en bovengrondse groeiruimte, verdichting van de bodem en de beperkte beschikbaarheid van water; dat ook de grote toename van de aanleg van kabels en leidingen tot gevolg heeft dat de bomen over minder ondergrondse ruimte beschikken en dat daar in het verleden soms onvoldoende gevolg werd aan gegeven waardoor tal van problemen ontstaan zoals het opdrukken van betegeling en het vroegtijdig aftakelen van bomen;

Overwegende dat een boom, voor een optimale groei voldoende ondergrondse groeiruimte nodig heeft met een hoge bodemvruchtbaarheid; dat de vuistregel is dat een boom voor elke m² kroonprojectie 0,75 m³ doorwortelbare ruimte nodig heeft en dat wanneer de standplaatseigenschappen ongunstig zijn dit op korte of lange termijn leidt tot ofwel conditieverlies ofwel tot het indringen van wortels in verhardingen;

Overwegende dat wortelopdruk niet helemaal te voorkomen is, vooral niet in verstedelijkte omgeving, maar door deskundig beheer tot een minimum kan beperkt worden; dat het belangrijk is de juiste boom op de juiste plaats te zetten; dat dit het inrichten van een geschikte standplaats, een juiste bomenkeuze en optimaal onderhoud inhoudt;

Overwegende dat voor wat betreft de problematiek van het opduwend wortelgestel van de bomen in de Moerstraat werd beslist om de bomen te behouden en het fietspad telkens opnieuw te herstellen; dat voor wat betreft de problematiek van het opduwend wortelgestel van de bomen in de Brouwerijstraat werd beslist om het dossier mee te nemen in het rioleringsproject Bierweg/ Brouwerijstraat en het voetpad voorlopig te behouden; dat voor wat betreft de problematiek van onder andere het opduwend wortelgestel in de Ommegangstraat/ Stuivenberg werd beslist om de bomen te behouden, dit naar aanleiding van een bewonersbevraging; dat voor wat betreft de problematiek van het opduwend wortelgestel van de bomen in de AL Huxleystraat werd beslist om het voetpad aan de achterkant ingang basisschool van de Schoolstraat tot aan de Ommegangstraat te behouden en de bomen te verwijderen en het voetpad aan de overkant van de rijweg te verwijderen en te vervangen door gras met behoud van de bomen en dat voor wat betreft de problematiek van het opduwend wortelgestel in de Vijverstraat werd beslist om er de bomen te verwijderen zonder vervanging;

Overwegende dat er tevens klachten van opduwend wortelgestel zijn ter hoogte van de Kouter en de Stationsstraat/ Hoefijzer; dat de bomen in de Teerlingstraat en de De Craenestraat in veel te kleine plantvakken zijn aangeplant en op korte termijn;

Overwegende dat mogelijks volgende ingrepen kunnen genomen worden om wortelopdruk aan te pakken, afhankelijk van de situatie:

• het verruimen van de groeiplaats: dit kan gebeuren door verhardingen rond bomen gedeeltelijk of volledig weg te nemen. Het maken van een grotere boomspiegel kan ten koste gaan van de ruimte voor voetpad of parkeren zodat dit voor elke situatie afzonderlijk moet worden overwogen
• voor bomen met een zeer korte levensverwachting die opdruk aan verharding geven, wordt vervanging van de bomen voorzien met inbegrip van standplaatsverbetering. Indien geen standplaatsverbetering kan worden uitgevoerd of de kosten hiervoor te hoog zijn in verhouding met de waarde van de bestrating, wordt vervanging niet voorzien
• voor bomen met een lange levensverwachting en de heraanleg van straat of plein niet op korte termijn uitvoerbaar is, is ingrijpen aangewezen en kan dit door het heraanleggen van de verharding of het verruimen van de groeiplaats. Het heraanleggen van verharding is echter een tijdelijke oplossing. Bij gezonde bomen met voldoende weerbaarheid kunnen minder belangrijke wortels eventueel worden weggenomen al moet bekeken worden of de stabiliteit niet in het gedrang komt
• het plaatsen van wortelgeleiding. Hierbij worden rond de wortelzone platen of folies geplaatst die ondoordringbaar zijn voor wortels. Zowel bij nieuwe aanplant als bij bestaande bomen kan dit geplaatst worden maar er zijn tal van nadelen en beperkingen. Minuscule openingen ter hoogte van verbindingen tussen de platen of folies zijn voldoende voor wortels om er door te groeien en bij de wortelgeleiding zal dit tijdelijk een oplossing bieden gezien er na een periode toch doorbraak zal optreden, tevens wordt een bloempoteffect gecreëerd waardoor bij droogte de bomen kunnen verzakken of omvallen. Bij bepaalde boomsoorten groeien de wortels onder de wortelgeleiding. Bij de plaatsing vormen obstakels zoals kabels en leidingen vaak problemen zodat ze niet overal toepasbaar zijn
• een wortelonderzoek te laten uitvoeren door een erkende boomdeskundige en op basis van het advies de nodige acties te ondernemen;

Overwegende dat bij aanplant ervan dient uitgegaan te worden dat de bomen op de betreffende standplaats tot in de eindfase kunnen blijven staan en dat volgende regels bij aanplant van straatbomen kunnen getoetst worden: 

• als afstand tussen het hart van een boomstam en een gevel geldt minimaal 3 meter. Hierbij worden bomen aangeplant met de gewenste groei-eigenschappen
• bomen worden gepositioneerd zodat de werking van de openbare verlichting niet in het gedrang komt
• boordstenen van plantvakken tussen parkeerplaatsen worden in opstand geplaatst ten opzichte van het wegdek. Hierdoor wordt aanrijschade en zoutoverlast beperkt
• bomen kunnen enkel boven riolen aangeplant worden op voorwaarde dat oppervlakkig wortelende boomsoorten worden aangeplant. Op rioleringen die minder dan 1 meter diep zitten, worden geen bomen aangeplant;

Overwegende dat werd voorgesteld om de Ommegangstraat/ Stuivenberg en de Nieuwstraat als proefprojecten tot velling van de bomen naar aanleiding van eventuele schade op termijn door opduwend wortelgestel op te nemen; dat hierover echter weinig of geen klachten zijn en dat bijgevolg wordt voorgesteld om een actieplan op te stellen voor de aanpak in straten waar zich problemen voordoen;